Ahmed Sakić [1] je povratnik po osnovu sporazuma o readmisiji iz Belgije, odakle je u avgustu 2016. godine sa suprugom i šestoro dece vraćen na teritoriju Kosova i Metohije, sa kojima se, u novembru iste godine preselio u naselje nadomak Mladenovca. Ahmed sa porodicom živi u domaćinstvu koje čine i njegovi roditelji, kao i njegov brat sa suprugom i detetom.
Zbog neposedovanja dokumenata Ahmed Sakić i njegova supruga nisu mogli da se zaposle, nisu mogli da ostvare pravo na novčanu socijalnu pomoć, niti bilo koju drugu institucionalnu podršku i pomoć. Ahmed je povremeno angažovan na obavljanju sezonskih poslova, što predstavlja nedovoljan izvor prihoda za obezbeđivanje minimuma egzistencije porodice, u čemu ne bi uspeo bez solidarne podrške drugih članova domaćinstva. Po dolasku u Mladenovac, činjenica rođenja Ahmedove supruge naknadno je upisana 2018. godine u matičnoj knjizi rođenih (MKR), dok činjenice rođenja njihove dece i dalje nisu upisane. Deca ne pohađaju nastavu u obližnjoj osnovnoj školi jer Ahmed ne može da im obezbedi minimum uslova za pohađanje nastave, ali i zbog izostanka proaktivne uloge škole i odsustva pomoći i podrške lokalnih institucija.
Od dolaska u Mladenovac, Ahmed se više puta obraćao Policijskoj stanici u Mladenovcu zahtevima za prijavu prebivališta, koje je ovaj organ Ministarstva unutrašnjih poslova odbijao sa obrazloženjem nepostojanja namere stalnog stanovanja. U cilju ispitivanja osnovanosti zahteva i utvrđivanja namere stalnog stanovanja, policija je sprovodila terenske provere, tokom kojih je Ahmed zatican na navedenoj adresi. Dokazni postupak sprovođen je i tako što je Ahmed pozivan u cilju davanja izjava, u kojima je navodio činjenice i okolnosti koje su prethodile dolasku u Mladenovac, kao i o njegovom aktuelnom položaju i položaju porodice.
U tim prilikama, Ahmed je navodio razloge podnošenja zahteva za prijavu prebivališta: „Razlog zbog kog se prijavljujem na dostavljenu adresu je taj što sam stalno tu, i od kada sam došao u Srbiju nigde nisam išao, osim kada sam išao u Niš da izvadim ličnu kartu ali nisam ništa uradio, jer su mi rekli da nemam pravo kod njih da se prijavim…”- navodio je Ahmed.
I pored nespornih dokaza, Policijska stanica u Mladenovcu odbijala je Ahmedove zahteve za prijavu prebivališta, konstatujući da ne postoje dokazi koji upućuju da je osnov podnošenja zahteva stalno nastanjenje, već da je reč o zloupotrebi prava, usput iznoseći brojne neosnovane tvrdnje. Takođe, tokom postupka ovaj organ Ministarstva unutrašnjih poslova iznosio je stavove uzrokovane stereotipima o pripadnicima romske nacionalne manjine, predviđajući da će Ahmed zloupotrebiti prijavu prebivališta ukoliko bi mu se ona odobrila. Ovakvim postupanjem Policijska stanica u Mladenovcu godinama je vršila diskriminaciju, zbog čega je Ahmed početkom 2022. godine, uz pomoć Praxisa, podneo pritužbu zbog diskriminacije Povereniku za zaštitu ravnopravnosti.
Iako to ne možemo sa sigurnošću tvrditi, ipak se čini da je obraćanje Povereniku za zaštitu ravnopravnosti izvršilo dodatni pritisak i dovelo do promene stava i načina postupanja Policijske stanice u Mladenovcu koja je u ponovljenom postupku za prijavu prebivališta utvrdila nove okolnosti i činjenice na osnovu kojih je donela odluku o odobravanju zahteva za prijavu prebivališta. S obzirom na to da je Ahmedov zahtev nakon više godina konačno odobren, postupak pred Poverenikom je obustavljen.
Konačno, zaustavljena je dalja socijalna isključenost i deprivacija Ahmeda i njegove porodice, uzrokovana diskriminatornim postupanjem Policijske stanice. Tek prijavom prebivališta Ahmed je postao ravnopravni građanin kome je omogućen pristup osnovnim pravima čije ostvarivanje je posebno značajno pripadnicima osetljivih grupa. Pravo na zdravlje, obrazovanje, rad, socijalnu podršku i pomoć zajednice, neka su od osnovnih prava, čiji je preduslov ostvarivanja postojanje prijave prebivališta i posedovanje lične karte, na koje svaki građanin, bez izuzetka, ima pravo, a čije uskraćivanje neposredno dovodi do društvene izolacije.
[1] Pravo ime je promenjeno radi zaštite privatnosti
