Raseljena lica sa Kosova i Metohije se suočavaju sa velikim poteškoćama prilikom pribavljanja dokumenata iz matičnih knjiga (izvod iz matične knjige rođenih, venčanih, umrlih i uverenje o državljanstvu) izmeštenih sa Kosova i Metohije u nekoliko gradova u južnoj i centralnoj Srbiji. U periodu od juna 1999. do juna 2003. godine, ove matične knjige su vođene od strane izmeštenih opštinskih organa uprave sa Kosova u Srbiji. Od juna 2003. godine, vođenje matičnih knjiga za područje AP Kosovo i Metohija obezbeđuju organi uprave u Srbiji, odnosno u Nišu, Kragujevcu, Kraljevu, Kruševcu, Jagodini, Vranju i Leskovcu.

Norveški savet za izbeglice, u okviru Projekta građanskih prava, je započeo sa pružanjem pomoći raseljenim licima u pribavljanju dokumenata 2002. godine. U početku se obraćao putem pošte matičnim službama sa zahtevima za izdavanje izvoda iz matičnih knjiga (uz prilaganje priznanica o uplaćenim taksama), zbog udaljenosti matičnih službi od mesta boravka/raseljenja ovih lica u Srbiji. Pošto matične službe, tada, nisu odgovarale na zahteve zaprimljene putem pošte, promenjena je praksa i zahtevi su se predavali preko punomoćnika, zaposlenih u Norveškom savetu za izbeglice. Cilj je bio da se ubrza procedura pribavljanja dokumenata i omogući raseljenim licima da se ne izlažu bespotrebnim troškovima putovanja, a da pri tom često ne pribave dokumenta i ne budu poučeni šta je potrebno da preduzmu ukoliko nisu upisani u matičnu evidenciju ili je ista uništena ili je pak ostala na Kosovu.

U septembru 2004. godine, Praxis je nastavio sa radom koji je započeo Norveški savet za izbeglice, uzevši u obzir činjenicu da je posedovanje licnih dokumenata osnov za ostvarivanje prava na socijalnu i zdravstvenu zaštitu, obrazovanje, rad i ostalih osnovnih prava.

Na osnovu iskustva u radu na pojedinačnim predmetima, u aprilu 2005. godine, Praxis se obratio Ministarstvu za državnu upravu i lokalnu samoupravu ukazujuci na nepravilnosti u radu ovih matičnih službi, odnosno način postupanja po podnescima za izdavanje izvoda i uverenja, koji je bio u suprotnosti sa zakonskim propisima.

U julu 2005. godine, Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu je obavestilo Praxis da su, u cilju otklanjanja nepravilnosti na koje je ukazao Praxis, organima uprave date instrukcije za rad koje se odnose na način izdavanja izvoda iz matičnih knjiga i uverenja.

Po prijemu obaveštenja od pomenutog Ministarstva, Praxis je ponovo počeo da prosleđuje zahteve stranaka putem pošte matičnim službama, uz prilaganje priznanica o plaćenim administrativnim taksama na ime izdavanja dokumenata. Primećeno je da su matične službe počele da postupaju u skladu sa instrukcijom Ministarstva, odnosno da rešavaju ove zahteve i šalju dokumenta putem pošte. Međutim, pojedine matične službe su se obratile Praxisu da ubuduće uz zahteve prilaže i blanko obrasce izvoda i uverenja.

Praxis će nastaviti da prati rad matičnih službi rešavanjem pojedinačnih predmeta, a ujedno će se zalagati za lakši i jednostavniji pristup dokumentaciji. Važno je pomenuti da Praxis pored pružanja pravne pomoći, snosi i troškove administrativnih taksi na ime izdavanja dokumenata, tako da su klijenti oslobođeni plaćanja bilo kakvih troškova u vezi sa pribavljanjem dokumenata. Takođe, Praxis vrši refundaciju putnih troškova raseljenim licima koja moraju zbog podnošenja zahteva za izdavanje lične karte da otputuju do izmeštenih organa unutrašnjih poslova sa Kosova u Srbiji.

1. Svako ljudsko biće ima pravo da u svim okolnostima bude priznato kao ličnost pred zakonom.

2. Da bi interno raseljena lica stvarno uživala ovo pravo, organi vlasti dužni su da im izdaju sva potrebna dokumenta neophodna za uživanje i korišćenje njihovih zakonskih prava, kao što su putne i lične isprave, izvodi iz matične knjige rođenih i venčanih. Posebno, vlasti će omogućiti izdavanje novih dokumenata ili zamenu onih dokumenata koja su izgubljena u toku raseljenja, bez postavljanja neracionalnih uslova, kao što je upućivanje u mesto prebivališta radi pribavljanja tih ili drugih potrebnih dokumenata.

Član 20 Vodećih principa o internoj raseljenosti Ujedinjenih nacija