Pravilnik o izmenama i dopunama Pravilnika o ličnoj karti stupio je na snagu 20. avgusta 2014. godine. Prema ranije važećoj odredbi Pravilnika, prilikom podnošenja zahteva za izdavanje lične karte podnosilac je bio dužan da, pored drugih dokaza, priloži izvod iz matične knjige rođenih i uverenje o državljanstvu (u slučaju da prvi put podnosi zahtev za izdavanje lične karte). Međutim, izmenama Pravilnika predviđena je prvenstvena obaveza Ministarstva unutrašnjih poslova da po službenoj dužnosti utvrdi činjenice o ispunjenosti uslova za izdavanje lične karte. To podrazumeva da MUP treba da izvrši uvid u matične knjige rođenih, venčanih i umrlih, evidencije o državljanstvu, kao i u druge službene evidencije, i tek ako na ovaj način ne uspe da utvrdi potrebne činjenice, može od podnosioca zahteva da zatraži da mu dostavi izvod iz matične knjige rođenih i uverenje o državljanstvu, odnosno druge isprave kojima dokazuje ispunjenost uslova za izdavanje lične karte.

Ova izmena Pravilnika nesumnjivo predstavlja pozitivno rešenje, koje bi građanima trebalo da olakša podnošenje zahteva za izdavanje lične karte, istovremeno ih oslobađajući dosadašnjih troškova za pribavljanje izvoda iz matične knjige rođenih i uverenja o državljanstvu, ali ostaje da se isprati da li će, odnosno, kada će policijske stanice i uprave početi da postupaju na propisani način, to jest, kada će se stvoriti uslovi koji će omogućiti da se po službenoj dužnosti pribavljaju svi potrebni dokazi i podaci. Pogotovo ako se ima u vidu da gotovo istovetnu odredbu još od 2011. godine sadrži i Zakon o ličnoj karti, ali u praksi još uvek nije zaživela njena potpuna i dosledna primena.

Pored toga, poslednjim izmenama i dopunama, Pravilnik o ličnoj karti usklađen je sa odredbama Zakona o prebivalištu i boravištu građana i Zakona o ličnoj karti, pa tako sada i ovaj podzakonski akt sadrži odredbu prema kojoj se građanima koji imaju pravo na ličnu kartu, a nemaju pravni osnov za prijavu prebivališta, lična karta izdaje na osnovu utvrđenog boravišta, sa rokom važenja od dve godine.

Nacionalna služba za zapošljavanje raspisala je javni poziv za dodelu subvencija za samozapošljavanje licima romske nacionalnosti u 2014. godini. Subvencija za samozapošljavanje namenjena je nezaposlenim licima romske nacionalnosti koja se vode na evidenciji Nacionalne službe za zapošljavanje i imaju završenu obuku za započinjanje sopstvenog posla. Subvencija se nezaposlenom dodeljuje u jednokratnom iznosu od 160.000,00 dinara, a lice koje dobije subvenciju u obavezi je da obavlja registrovanu delatnost najmanje 12 meseci. Pravo na subvenciju može se ostvariti i udruživanjem više nezaposlenih, osnivanjem privrednog društva radi samozapošljavanja, a u tom slučaju, svako lice pojedinačno podnosi zahtev za samozapošljavanje i ostvarivanje prava na subvenciju od 160.000,00 dinara. Zahtev sa biznis planom se podnosi na propisanom obrascu Nacionalne službe za zapošljavanje. Potencijalni korisnik subvencije dužan je da obezbedi neko sredstvo obezbeđenja potraživanja (hipoteka, zalog, jemstvo, menica) pre zaključivanja ugovora. Rok za podnošenje zahteva za biznis planom je 29.08.2014.

Za detaljne informacije videti: Javni poziv nezaposlenima romske nacionalnosti za dodelu subvencije za samozapošljavanje u 2014. godini
Spisak delatnosti koje se ne subvencionišu kroz javni poziv
Zahtev sa biznis planom za subvenciju za samozapošljavanje

Preuzmite izveštaj: Ostvarivanje i praćenje standarda kvaliteta zdravstvene zaštite Roma u Srbiji - Centar za prava manjina

Praxis podneo Inicijativu za ocenu ustavnosti člana 85, stava 2 Zakona o parničnom postupku zbog uskraćivanja prava na pravično suđenje određenim grupama lica, propisivanjem nelegitimnih i nesrazmernih ograničenja i ugrožavanja ustavnog principa o jednakosti pravne zaštite pred sudovima i drugim državnim organima. Tim povodom, zamenica izvršne direktorke Jasmina Miković je dala intervju za dnevni list ALO!
Više o podnetoj Inicijativi

Publikacija „Zabrana diskriminacije u Srbiji i ranjive društvene grupe” nastala je pod okriljem projekta „Podrška sprovođenju antidiskriminacionog zakonodavstva i medijacije u Srbiji“, koji se realizuje uz finansijsku podršku Evropske unije, a u saradnji Ministarstva rada i socijalne politike i Programa Ujedinjenih nacija za razvoj.

Preuzmite izveštaj: Zabrana diskriminacije u Srbiji i ranjive društvene grupe

Source: Thomson Reuters Foundation

Any views expressed in this article are those of the author and not of Thomson Reuters Foundation.

BELGRADE, Serbia, July 17 (UNHCR) - Raman* is not asking for much. "I just want to be a regular citizen," says the 27-year-old Roma, whose life has been in a legal limbo for years because he is not fully recognized as a citizen by any country.

The young man was born in Kosovo in 1987, when the Balkans territory was a part of Yugoslavia, but his birth was never registered. "At that time, we did not know anything about birth registration and documents, nor how they would influence my life," he told UNHCR.

The refugee agency has been supporting his legal bid, through the Serbian non-governmental organization Praxis, to get recognition and citizenship. He has had some success, but getting a nationality and associated rights still eludes him.

Raman was just 11-years-old during the Kosovo crisis of 1999, when his family fled from Kosovo. But without documentation or a nationality, he and his family had difficulty accessing basic services, including education and health care, and he also faced harassment and trouble travelling and finding work.

"It is not easy. I have been stopped by the police many times and threatened to be arrested and fined, because I did not have an identity card. I lived in fear," he revealed. These are problems shared by many of the world's estimated 10 million stateless people, including some Roma born in the former Yugoslavia who never acquired a nationality.

Growing up in Kosovo, Raman led a hard but happy life. His father died when Raman was a baby and his mother left him and his five siblings with their uncle, who was good to the children. But, Raman observed, "We did not go to school because we had to work with him in order to survive."

At the end of the Kosovo conflict in June 1999, Serbs and Roma started fleeing as the Serbian army withdrew. They faced new challenges in Belgrade. Raman stayed with his brothers in an abandoned mud house, but the boys were unable to get assistance because they did not have documents to show they were internally displaced from Kosovo.

Then he had some luck, being reunited with his long-lost mother, who lived as a displaced person in the town of Smederevo. Raman stayed for four years, then moved back to Belgrade in search of work. It was an eye-opener.

"As I was reaching adulthood, I began understanding how difficult it is to be without documents," said Raman, who helped his stepfather gather waste material for recycling. Without papers and an education, he could not get anything better.

He cited instances of police harassment and told of being threatened with arrest while on the way to buy medicine because he did not have ID documents. Once he got into trouble after an accident involving the vehicle he used to collect plastic, scrap metal and paper.

Raman said he was punished for not having a driving licence. "The police found me at my home even though I had no documents. I was sentenced to two years imprisonment suspended, even though I did not exist anywhere." He felt that when the state wanted him, they found him, but when he needed the state, he became invisible.

Many stateless Roma displaced from Kosovo simply cannot afford to go through the time-consuming, expensive process of applying for birth registration and citizenship documents. Some don't even know they can apply.

Raman was lucky. His case was taken up by Praxis, which provides legal aid to the most marginalized communities, including migrants and ethnic minorities such as the Roma. It receives funding from UNHCR.

"Praxis offered to help me free of charge," Raman said. The NGO and others worked with the government to adopt a new procedure for establishing the time and place of birth. This allowed for Raman's own birth to be registered in December 2013. But while Raman was delighted to have his existence finally recognized, it was not all good news. "I still do not have an identity card. In a way I still do not have rights. I have no citizenship."

The main problem is proving that his parents had citizenship and providing evidence of a formal residence, without which he cannot obtain an ID card and enjoy the full rights of citizenship. In a 2011 survey, UNHCR found about 4,500 Roma in Serbia did not have birth registration documents or personal documentation.

But the Serbian Ministry of Interior has committed itself to prioritize such cases and to be flexible. Serbia's National Assembly, moreover, has adopted legislation allowing those without a formal residence to register their local social welfare centre as their home.

However, due to a narrow interpretation of the new legislation by the authorities, this relates only to those that never had a registered residence, while most displaced Roma who live in informal settlements did have a registered residence in Kosovo and cannot register an address while in displacement. They thus have a limited access to basic rights. Despite this, with support from UNHCR and civil society, Serbia has taken important steps to resolve the problems faced by many Roma, including civil registration and documentation, by the end of 2015.

Raman remains optimistic about his dream of citizenship. "I will be able to move freely. I will be able to get a driving licence. Maybe, I can get a job with the municipal cleaning service. I will be recognized as the father of my three daughters," he said. "I won't have to worry about feeding my family and buying medicine for them. I dream of having at least one good room with water and electricity. I just want to be a regular citizen."

*Full name withheld for protection reasons

By Davor Rako, UNHCR Belgrade, Serbia

JP Opštinska stambena agencija u Kraljevu (OSA) tužila je 33 porodice koje stanuju u socijalnim stanovima u Kraljevu radi iseljenja. Stanovi su izgrađeni donacijom organizacije HELP - Hilfe Zur Selbsthilfe e.V. – Misija u Republici Srbiji, a njihov korisnik je Gradska uprava Kraljevo, koja je posebnim ugovorom prenela upravljanje i gazdovanje ovim stanovima OSA.

Nakon isteka roka od tri godine u kom su interno raseljena lica, prethodno stanovnici kolektivnih centara, živela besplatno u socijalnim stanovima u Kraljevu, OSA je propisala da korisnici socijalnih stanova moraju da obezbede minimum 75 evra u dinarskoj protivvrednosti po članu domaćinstva. Pri tom, u ugovorima koje je OSA ponudila stanarima predviđena je mesečna obaveza na ime stanarine u iznosu od 1,20 evra po metru kvadratnom. Imajući u vidu da određen broj stanara ne ostvaruje prihode, ili su korisnici penzija, socijalnih davanja ili privremene naknade za nezaposlena lica sa Kosova, za mnoge od njih je ispunjenje ugovornih obaveza neostvarivo.

Usled izuzetno nepovoljnih uslova za produžavanje ugovora koje korisnici socijalnih stanova ne mogu da ispune, oni su ostali bez pravnog osnova stanovanja i tuženi su pred Osnovnim sudom u Kraljevu radi iseljenja. 

JP Opštinska stambena agencija u Kraljevu (OSA) tužila je 33 porodice koje stanuju u socijalnim stanovima u Kraljevu radi iseljenja. Stanovi su izgrađeni donacijom organizacije HELP - Hilfe Zur Selbsthilfe e.V. – Misija u Republici Srbiji, a njihov korisnik je Gradska uprava Kraljevo, koja je posebnim ugovorom prenela upravljanje i gazdovanje ovim stanovima OSA.

Nakon isteka roka od tri godine u kom su interno raseljena lica, prethodno stanovnici kolektivnih centara, živela besplatno u socijalnim stanovima u Kraljevu, OSA je propisala da korisnici socijalnih stanova moraju da obezbede minimum 75 evra u dinarskoj protivvrednosti po članu domaćinstva. Pri tom, u ugovorima koje je OSA ponudila stanarima predviđena je mesečna obaveza na ime stanarine u iznosu od 1,20 evra po metru kvadratnom. Imajući u vidu da određen broj stanara ne ostvaruje prihode, ili su korisnici penzija, socijalnih davanja ili privremene naknade za nezaposlena lica sa Kosova, za mnoge od njih je ispunjenje ugovornih obaveza neostvarivo.

Usled izuzetno nepovoljnih uslova za produžavanje ugovora koje korisnici socijalnih stanova ne mogu da ispune, oni su ostali bez pravnog osnova stanovanja i tuženi su pred Osnovnim sudom u Kraljevu radi iseljenja. 

Mreža organizacija za decu, čiji je Praxis član, pokrenula je nacionalnu kampanju koja ima za cilj unapređenje roditeljske prakse kroz promociju uspešnih primera u odgajanju dece bez fizičkog kažnjavanja.

Više od 90 organizacija ćlanica koje se u Srbiji bave decom zajedno sa nekoliko hiljada roditelja će zajednički razvijati resurse za bolje, lepše i lakše roditeljstvo i to kroz niz aktivnosti i razmenu i promovisanje pozitivnih iskustava. Zadatak kampanje je da se direktno uključi najmanje 3.000 roditelja koji nenasilno vaspitavaju svoju decu i koji mogu iz svog ličnog ugla da prenesu znanje, priču i iskustvo.

Roditelji koji se priključe kampanji biće pozvani da potpišu „deklaraciju roditelja Srbije“, da pozovu druge roditelje da se uključe u kampanju, tako što će i oni prihvatiti i potpisati deklaraciju, da podele svoje iskustvo u vaspitanju dece sa drugim roditeljima, da lajkuju FB stranu kampanje, pozivaju druge roditelje da lajkuju FB stranu kampanje, da popune anketu o vaspitnim stilovima, postuju dobre primere nenasilnog vaspitanja dece.

Na Facebook stranici RODITELJ PLUS = batine minus, mogu se naći informacije o kampanji, deliti roditeljske prakse bez fizičkog kažnjavanja, edukativne materijale.

Dana 23. maja 2014. godine, Narodna skupština je usvojila set pravosudnih zakona, koji su u skupštinsku proceduru ušli po hitnom postupku, bez javne rasprave i bez konsultacija stručne javnosti, što je u određenoj meri dovelo do pravne nesigurnosti i nejednakosti građana pred zakonom.

Ubrzo potom, usledila je i prva inicijativa za ocenu ustavnosti člana 85, stava 2 Zakona o parničnom postupku, koju je Praxis uputio Ustavnom sudu, zbog uskraćivanja prava na pravično suđenje određenim grupama lica, propisivanjem nelegitimnih i nesrazmernih ograničenja i ugrožavanja ustavnog principa o jednakosti pravne zaštite pred sudovima i drugim državnim organima. Naime, članom 4 Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku, koji je stupio na snagu 31. maja 2014. godine, dopunjen je član 85 tako što je dodat novi stav 2 na osnovu koga „punomoćnik fizičkog lica može biti advokat, krvni srodnik u pravoj liniji, brat, sestra ili bračni drug, kao i predstavnik službe pravne pomoći jedinice lokalne samouprave koji je diplomirani pravnik sa položenim pravosudnim ispitom“.

Time se nameću ograničenja za čitave grupe lica, kao što su pravno nevidljiva lica, zatim lica koja nemaju živih krvnih srodnika iz člana 85, stav 2 ZPP-a, a nisu u braku i slabijeg su imovnog stanja, kao i lica koja žive u vanbračnoj zajednici, a nemaju živih krvnih srodnika iz člana 85, stav 2 ZPP-a i slabijeg su imovnog stanja.

Podsećanja radi, član 85 ZPP-a je već bio predmet ocene ustavnosti kada je utvrđena neustavnost njegovih odredbi u stavu 1 u delu koji glasi „koji mora da bude advokat“ i u stavu 2 na osnovu koga “stranku mora da zastupa advokat u postupku po vanrednim pravnim lekovima, izuzev ako je sama advokat”. Stav Ustavnog suda bio je da „ne postoji ustavnopravni osnov za propisivanje ograničenja u pogledu toga ko može biti punomoćnik strane u parničnom postupku“. Međutim, zakonodavac nije uvažio obrazloženje odluke Ustavnog suda, već je ponovo propisao ograničenja u pogledu toga ko može biti punomoćnik fizičkog lica u parničnom postupku, tako da će sporna odredba još jednom biti predmet ocene ustavnosti.

Za više informacija, videti saopštenje: Praxis podneo Inicijativu za ocenu ustavnosti člana 85, stava 2 Zakona o parničnom postupku